Πρόκειται για μία πρόταση ενοποίησης του δημόσιου χώρου και
των άκτιστων οικοπέδων, τεσσάρων τυπικών οικοδομικών τετραγώνων με υποβαθμισμένο αστικό
περιβάλλον στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας, με σκοπό τη δημιουργία ενός αστικού πάρκου,
ενός νέου αστικού χώρου, ο οποίος θα βιώνεται από τους κατοίκους της περιοχής
μέσω της ανάπτυξης συλλογικής δραστηριότητας σε αυτόν.
Eπίπεδα οργάνωσης:
- Ξύλινη πλατφόρμα-περίπατος.
- Αστικό "αγροτεμάχιο"-φύτευση.
- Χώροι στάσεις.
- Όψεις.
- Διαδίκτυο.
- Νέες χρήσεις.
Αναιρείται ο διαχωρισμός πεζοδρομίου-δρόμου και αφαιρούνται
τα υλικά που χρησιμοποιούνται για το διαχωρισμό των εννοιών πεζός-μηχανοκίνητο
μέσο, ενώ τη θέση τους παίρνει η διαμόρφωση ενός περιπάτου μεταξύ κήπων με
διαφορετικά είδη φυτεύσεων. Ο περίπατος είναι μία ξύλινη πλατφόρμα, η οποία
μάλιστα αγκιστρώνεται στις εισόδους των υπαρχόντων κτιρίων και παραπέμπει σε
εφήμερες κατασκευές που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια επισκευών στις πόλεις.
Μέσα από αυτούς τους
βασικούς χειρισμούς γίνεται φανερή, μια προσπάθεια ριζικής επανερμηνείας του
ελεύθερου, μεταξύ πολυκατοικιών, χώρου, έτσι ώστε διατηρώντας τις δομημένες
αναλογίες του, να αποποιηθεί την πολύ συχνά αδιάφορη ή και αρνητική λειτουργία
της μονότονης γκρι εικόνας, όπου ο άνθρωπος αδυνατώντας να επικοινωνήσει με
άλλους ανθρώπους, χρησιμοποιεί αυτούς τους χώρους, οι οποίοι συχνά αποτελούν
και τους μοναδικούς σε επίπεδο γειτονιάς ελεύθερους χώρους, ως περάσματα, ή
αλλιώς ως τους χώρους που μεσολαβούν μεταξύ δύο τόπων.
Τα αστικά αγροτεμάχια, ή αλλιώς «αστικά μπαλώματα», αποτελούνται από διάφορες ποικιλίες σπαρτών, όπως βότανα, οπωροφόρα δέντρα, αλλά και οπωροκηπευτικά στο εσωτερικό των οικοδομικών τετραγώνων και αποτελούν το κύριο εργαλείο ανασχεδιασμού του δημόσιου χώρου, καθώς συμβάλλουν στην οικειοποίηση του χώρου και στην κοινωνική συναναστροφή των κατοίκων και των περαστικών, στην προστασία του δημοσίου χώρου και στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα. Τα αστικά αυτά μπαλώματα μπορούν να είναι κοινόχρηστα για τους κατοίκους των οποίων η ιδιοκτησία συνορεύει με αυτά. Επιπροσθέτως, τμήματα μαλακού εδάφους, μπορούν να φυτευτούν με ψηλούς θάμνους, ως φυτικά, οπτικά «εμπόδια», αλλά και ως στοιχεία προσανατολισμού, καθώς και με αναρριχητικά φυτά, τα οποία με το πέρασμα του χρόνου θα δημιουργήσουν πράσινες προσόψεις. Στις τυφλές όψεις το αναρριχητικό φυτό εφαρμόζεται με άμεση επαφή, ενώ στην περίπτωση μπαλκονιών μια ελαφριά κατασκευή από ελαφρύ μεταλλικό σκελετό με πλέγμα για την αναρρίχηση των φυτών και ξύλινες περιστρεφόμενες περσίδες στον άξονα των ανοιγμάτων πακτώνεται σε μικρή απόσταση.
Η αρνητική μορφή του αγροτεμαχίου, δηλαδή εκεί όπου δεν υπάρχει μαλακή-πράσινη επιφάνεια, αποτελεί τους χώρους στάσης. Στην ουσία είναι επιφάνειες από πατημένο χώμα στις οποίες τοποθετούνται ατομικά καθίσματα κάτω από δέντρα και στύλοι φωτός από ημιοξειδωμένο χάλυβα.
Πρόκειται δηλαδή για μια προσπάθεια
επαναπροσδιορισμού της σχέσης του ανθρώπου της πόλης με τη φύση, διαμέσου μιας
τεχνητής ανάδυσής της σε ένα αστικό τοπίο, έτσι ώστε να καλλιεργηθεί μια
οικολογική συνείδηση, αλλά και μια συμμετοχική διάθεση σε ανθρώπους που πιθανώς
ποτέ δεν είχαν ή απομακρύνθηκαν από έναν τέτοιο συσχετισμό, απομονωμένοι σε ένα
στείρο καταθλιπτικό περιβάλλον που καταπιέζει οποιαδήποτε τέτοια διάθεση για
την αντιμετώπιση του αρνητικού τοπικού αστικού χαρακτήρα. Στοχεύει δηλαδή στην
απομάκρυνση του ανθρώπου, απ’ το ρόλο του παθητικού δέκτη των αρνητικών
εκφάνσεων του αστικού τοπίου, όπως αυτές προσδιορίζονται από την κερδοσκοπική
δράση του κεφαλαίου.
Το internet χρησιμοποιείται ως εργαλείο ενθάρρυνσης της συμμετοχής των
κατοίκων και των γειτονικών οικοδομικών τετραγώνων, ώστε να ενσωματωθεί η
πρόταση σε ένα ευρύτερο δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων, ανταλλαγής τεχνογνωσίας
και συμμετοχής («υιοθεσία» παρτεριών τοποθετημένων σε προσωρινές ξύλινες
κατασκευές, εργαστήρια μεταποίησης
αντικειμένων και εξυπηρέτηση ομάδων με κινητικά προβλήματα). Επιδιώκεται δηλαδή η ενθάρρυνση
της συμμετοχής με τη χρήση δικτυακής πλατφόρμας, με σκοπό τη δημιουργία της
λεγόμενης υπεργειτονιάς.
Στο υπάρχον εγκαταλελειμμένο κτιριακό απόθεμα
πραγματοποιείται η συλλογική συμμετοχή σε αγροτικές και κοινωνικές
δραστηριότητες και φιλοξενούνται οι νέες χρήσεις της γειτονιάς. Έτσι, δημιουργείται το κέντρο «e_co_llectiva» που αποτελεί
το κέντρο συντονισμού του έργου της συγκομιδής και καλλιέργειας των
τεσσάρων οικοδομικών τετραγώνων, καθώς και χώρο για την ενημέρωση
και για τις στεγασμένες δραστηριότητες των κατοίκων. Επίσης
προτείνεται το πολιτιστικό κέντρο
γειτονιάς που αποτελεί κέντρο διοργάνωσης διαφόρων εργαστηρίων
με προσανατολισμό στη δημιουργική μεταποίηση αστικών ανακυκλούμενων
απορριμμάτων, καθώς και η βιβλιοθήκη
– ταινιοθήκη της γειτονιάς. Το άδειο πολυώροφο κτίριο επί της οδού
Αχαρνών με κατάλληλη διευθέτηση μπορεί να λειτουργήσει ως χώρος στάθμευσης για
κατοίκους και επισκέπτες.
Ανταποκρινόμενες
στον εφήμερο χαρακτήρα των αστικών κενών, προτείνονται εφήμερες χρήσεις, όπως το δίκτυο «υιοθεσίας» ανθώνων το οποίο λειτουργεί μέσω δικτυακής πλατφόρμας.
Έτσι, κάθε δημότης μπορεί να αναλάβει την «κηδεμονία» ενός μικρού ανθώνα
και να πουλήσει τα άνθη στα εφήμερα ανθοπωλεία συνεισφέροντας στα έσοδα
της κοινότητας.
Πρόκειται συνοψίζοντας, για μία πρόταση «εισβολής» του
φυσικού περιβάλλοντος στον άκτιστο αστικό χώρο που κρίνεται ως πρόσφορος για
μια τέτοια χειρονομία, σε διαδοχικά στάδια, με στόχο να καλλιεργήσει την
οικολογική συνείδηση των κατοίκων, καθότι βασίζεται στην αυτοδιαχείριση,
παροτρύνοντας την κομποστοποίηση και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη βιώσιμη διαχείριση
του νερού, αλλά και τις έννοιες της συνεργασίας και της γειτονιάς. Είναι μία
πρόταση εύκολα υλοποιήσιμη καθώς δεν απαιτεί εκτεταμένες απαλλοτριώσεις, ενώ
προσφέρει αυτήν την ποικιλομορφία και την αλλαγή του μικροκλίματος που τόσο
λείπει απ’ το αστικό αθηναϊκό τοπίο
“e_co_llectiva”
Urban Design Project
